Geschiedenis

Vlietvoorde is onderdeel van de Duivenvoordecorridor. Een unieke locatie door haar cultuurhistorische en landschappelijke kwaliteiten. Als natuurlijke verbinding tussen het duinlandschap aan de kust en het landinwaarts gelegen Groene Hart, gelegen tussen de kernen Leidschendam en Voorschoten.

De verspreid gelegen glastuinbouw uit de 20^e eeuw maakt plaats voor een meer open en groener landschap met recreatieve verbindingen. In het gebied is op beperkte schaal woningbouw toegestaan. Dit moet passen bij het karakter van het gebied, van oudsher bekend als landgoederenzone met daarbinnen buitenplaatsen.

Kaart geschiedenis duivenvoordecorridor apart

Buitenplaatsen

Wat de Duivenvoordecorridor uniek maakt, is de aanwezigheid van een droge en relatief hoog gelegen strandwal. Deze ligt ter hoogte van de huidige Veurseweg. Daaromheen was alleen moeras en veen. De oudste bewoningsporen in deze regio komen uit de Late Bronstijd (1000 – 600 v. Chr.). Maar vanaf de Romeinen kwam de ontwikkeling van dit gebied pas echt op gang. Zij gebruikten de strandwal als een belangrijke weg tussen Forum Hadriani (Voorburg) en nederzettingen bij Leiden en Katwijk.

Het is nu lastig voor te stellen dat er in dit gebied tussen Leidschendam-Voorburg en Voorschoten kastelen hebben gestaan. De adel bestookte elkaar tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten (1350 – 1490) en ook de Tachtigjarige oorlog en het beleg van Leiden (1574) hadden desastreuze gevolgen voor de kastelen in het gebied. Paleisachtige buitenplaatsen vervingen in de 17e-eeuw de kastelen. Namen als Noorthey en Haagwijk herinneren nog aan deze elitaire zomerhuizen. Op Kasteel Duivenvoorde en enkele oude boerderijen na is een groot deel van deze rijkdom verdwenen.

lees meer

lees minder

Het landschap bestond in de late middeleeuwen voor lange tijd uit boerderijen, landgoederen en buitenplaatsen met de bijbehorende oprijlanen, opvaarten, bosblokken en siertuinen. In dit coulisselandschap waren de zichtlijnen indrukwekkend. Het landgoed Duivenvoorde herinnert hier nog aan.

In de na-oorlogse periode van de 20^e eeuw heeft het landschap van de Duivenvoordecorridor aan allure ingeboet. Buitenplaatsen zijn afgebroken of hebben een andere functie gekregen. Tegelijkertijd is de ontwikkeling van de glastuinbouw opgekomen, waarbij het landschap aan openheid heeft ingeleverd. Hierdoor is het landschap minder aantrekkelijk geworden en kan het de betekenis als ‘ecologische verbinding’ tussen de duinen en het Groene Hart onvoldoende waarmaken. Begin 21^e eeuw ontstond er in Nederland hernieuwde belangstelling en herwaardering voor natuur- en landschapswaarden, wat zich doorvertaalde in doelen als het realiseren van de Ecologische Hoofdstructuur (inmiddels herdoopt tot ‘NatuurNetwerk Nederland), waarvan de Duivenvoordecorridor deel uitmaakt.

Daarop volgde de politieke beslissing benodigde tuinbouwgronden aan te kopen en de kassen te laten slopen zodat de landschappelijke functie van de Duivenvoordecorridor weer voorop zou komen te staan. Tijdens het opschonen van het gebied kwamen historische relicten weer in beeld. Deze worden waar mogelijk weer in ere hersteld, zoals 18e-eeuwse vijvers, hakhoutbosjes, een boerderijenlint, oprijlanen van buitenplaatsen en tuinstructuren.

Ambitie

Rijk, provincie en beide gemeenten vinden het erg belangrijk dat de oude uitstraling van het gebied weer terugkomt. De glastuinbouw is weg en er is ruimte om de Duivenvoordecorridor de allure van vroeger terug te geven. Dit gaat gebeuren binnen de nieuwe structuur waarin hoogwaardige woonbuurten als buitenplaatsen zijn gelegen.

Hierbij gaat speciale aandacht uit naar de versterking van het coulisselandschap. Het terugbrengen van het oude verkavelingspatroon en verbeteren van landschapsbeeld, landschapsbeleving en de vergezichten. Door de ambitie wordt de omgeving voornamelijk groen waarbij nieuwbouw te gast is in het landschap.

Foto beldkwaliteitsplan Duivenvoordecorridor ambitie

Vlietvoorde

De planvorming voor ‘buitenplaats’ Vlietvoorde startte met een ambitieus en robuust landschappelijk raamwerk, dat meerwaarde oplevert voor mens en natuur.

Uitgangspunt voor het ontwerp van dit raamwerk is dat Vlietvoorde onderdeel uitmaakt van én aansluit op het omliggende landschap, waarbij de rijke cultuurhistorie en ecologie een belangrijke rol spelen.

Ruimtelijk concept
Om een landschappelijk gevoel te realiseren is een principedoorsnede ontworpen waarin dit gevoel gegarandeerd wordt. Open ruimtes rond de opvaarten (historische waterlijnen) worden geflankeerd door bossingels met daar achter de woonvelden. Hierdoor ontstaan land-zichtlijnen die zorgen voor cohesie binnen het gebied en een verbinding met de Vliet en het omliggende landschap. De archeologische resten van het Romeinse Kanaal van Corbulo en het Centrale Veld met de restanten van de gebouwen en vijver van Huis Oostbosch krijgen hun plek in een centrale open ruimte.

De inheemse beplanting van het raamwerk verandert mee met de ondergrond: van de hoge, droge zandgrond naar het lage, natte veengebied. Hierdoor ontstaat landschappelijke, ecologische en recreatieve diversiteit.

Kanaal van Corbulo

In Vlietvoorde loopt het kanaal van Corbulo. Dit Kanaal is een watergang vernoemd naar de Romeinse legeraanvoerder Gnaius Domitius Corbulo. Rond 50 na Chr. vormden de Romeinen dit kanaal door natuurlijke geulen met elkaar te verbinden. Zo ontstond er een waterweg van ca. 30 km, een verbinding tussen Rijn en Maas. Het verbeterde de transportmogelijkheden.

Archeologen hebben in Vlietvoorde boringen verricht en kleine proefopgravingen uitgevoerd in een strook grond parallel aan de Vliet. Daarbij hebben ze sporen van het Kanaal van Corbulo gevonden. Het was hier 13 meter breed. Langs beide kanten was een beschoeiing van houten palen aangebracht, die een halve tot een hele meter uit elkaar stonden. Op het kanaal kwam een brede sloot uit waarvan de wanden ook beschoeid waren. Corbulo's soldaten hebben hier moeten werken in een erg drassig gebied, bleek uit de samenstelling van de bodem. Zij waren niet de eersten die hier de bodem bewerkten. Onder de bodem van het kanaal waren sporen te zien die de ploeg van een prehistorische boer had achtergelaten. Die werkte hier al lang voordat de Romeinen kwamen.

Vlietvoorde wordt naar aanleiding van deze vondsten ‘archeologievriendelijk' gebouwd, waarbij de aanwezige resten van het kanaal in de bodem behouden blijven. De landgoederenzone in Vlietvoorde laat de omvang van dit kanaal goed zien.